De campagne Steun je boekhandel van CPNB, Hebban en een paar andere partijen is sympathiek en vervult met plaatsvervangende schaamte. Het gehengel naar klandizie heeft iets ongemakkelijks. Plotseling is de cultuur weer eens in gevaar en daar moet iets aan gedaan worden. Door ons. Door iedereen.
Ik heb meegedaan, moet ik eerlijk zeggen. Ik heb vandaag een boek gekocht bij ‘mijn lokale winkel’ Roelants in Nijmegen. De nieuwe roman van Lize Spit. Die werd gebracht door de nieuwe eigenaar van de winkel. Hij is de zoon van de vorige eigenaar. Het dreigt een familiebedrijf te worden. Nog één generatie en de winkel heet Roelants en Zonen.
De vreemdste zinnen op de website bij de campagne Steun je boekhandel zijn deze
Niet alleen de boekhandel wordt bedreigd, ook het boek zelf. Boeken verschijnen omdat boekwinkels ze bij de uitgeverijen bestellen voordat ze gepubliceerd worden, meestal zelfs voordat ze worden gemaakt. Als er minder boekhandels zijn zal het aanbod en de diversiteit van boeken minder worden.
De voedselketen in het boekenvak wordt goed, maar onhandig uitgelegd. De boekhandel wordt nogal centraal gesteld. Sterker, volgens de tekst is de boekhandel het alpha en omega binnen de boekenwereld. Als de boekenwinkels (wat een erg lelijk woord is, dit is duidelijk niet geschreven door iemand in het boekenvak) geen boeken bestellen voordat ze worden gemaakt, staat het voortbestaan van het boek onder druk. Zonder boekhandels geen aanbod en diversiteit.
Dit lijkt me te veel eer en niet waar. Het klopt dat de boekhandel titels op voorhand inkoopt (op de zogenoemde inkoopbeurzen), maar het klopt ook dat boekhandels steeds minder ‘moeilijke’ titels inkopen en zich vooral richten op bestsellers en lekker lopers. Niet alleen omdat er een lock-down is, maar omdat die minder goed verkopende boeken winkelmeters in beslag nemen en niet snel genoeg worden verkocht.
De boekhandel is essentieel voor het boekenvak, maar heeft geen of bijna geen loyaliteit voor het literaire en moeilijke boek, behalve als het (per ongeluk) goed verkoopt. Dat is een ontwikkeling die al jaren aan de gang is. De steeds grotere rol die boekhandelaren zichzelf toekennen, bijvoorbeeld als ‘recensent’ op radio en televisie, is hiervan een andere uiting: het boekenvak krijgt waar het het literaire en moeilijke boek betreft een sterk wc-eend-karakter. Koop wat de boekhandelaar voorschrijft.
Auteurs die daar niet blij mee zijn, verdwijnen uit de winkel. Want een auteur moet steunen, niet kreunen. Niets menselijks en onredelijks is de boekhandelaar vreemd. En toch. Van veel winkels hoop ik dat ze na de lock-down zijn verdwenen. Van veel boekhandels hoop ik dat ze er na de lock-down nog zijn. En dan verwacht ik ook een beetje loyaliteit terug als mijn nieuwe boek verschijnt. Ik komt het graag (in veelvoud) brengen. Op de fiets.
Ingezonden brief gestuurd naar NRC Handelsblad, even afwachten of hij wordt geplaatst.
e-books
Het CPNB (de stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek) is een grote campagne begonnen om je boeken te blijven kopen en bestellen bij je lokale boekhandel, vooral nu tijdens de corona-crisis.
Het lijkt heel sympathiek en de actie wordt door alle auteurs ondersteund, maar ik koop alleen nog maar e-books, digitale versies en nooit meer papieren boeken. Ik vind een e-book veel handiger en goedkoper en het is ook veel beter voor het milieu. Bij meer verkopen van e-books kunnen auteurs er ook financieel op vooruitgaan gezien de zeer lage productiekosten en door de goedkope(re) prijs van een e-book kan je er veel meer in een jaar kopen. Tel uit je winst.
Het zal nog wel even duren, maar niet zozeer zal bol.com de boekhandel de nek omdraaien, maar uiteindelijk de verkoop van e-books. Dat lijkt heel spijtig en verschrikkelijk voor al die boekverkopers, maar ik noem het vooruitgang.
DirkJan Vos
(Amsterdam – Den Haag 1960)http://www.dejongenskamer.nl