Petrus Augustus de Génestet (P.A.) leefde tussen 1829 en 1861. Hij stierf in Rozendaal, het dorp waarin zijn collega-dominee Guillaume van der Graft (Willem Barnard) in de twintigste eeuw óók diende. De begraafplaats van Rozendaal is mooi. Je gaat er bijna van reikhalzen naar het graf. Zo mooi wonen de meeste mensen bij leven niet.
Veel weet ik niet over leven en werken van De Génestet. Toch staan twee van zijn gedichten in mijn persoonlijke canon, en ‘Boutade’ is er daar één van. Het staat hieronder, op een jpg die ik maakte van de versie die DBNL verspreidt. Ik moest eraan denken toen ik het eerste gedicht van Lieke Marsman als Dichter des Vaderlands las.
Marsman maakt weinig gebruik van de ‘klassieke’ gereedschappen waar De Génestet zo kwistig mee werkt. Haar zinnen struikelen over elkaar heen. Misschien doet ze het expres; ik weet niet in hoeverre ze met haar gedicht een politieke en een poëticale boodschap wil afgeven. Wil ze met haar gedichten niet alleen kritiek op het systeem geven, maar ze in ritme en klank net zo tegendraads maken?
Poëzie ontwikkelt zich langzaam en snel tegelijk. De regels die De Génestet schreef, kun je nu niet meer schrijven. De regels die Marsman schrijft, zul je over honderdvijftig jaar niet meer kunnen schrijven. De Génestet kon zich Marsman nog niet voorstellen, Marsman zal zich niet kunnen voorstellen als De Génestet te schrijven. De regels van De Génestet konden wel klassiek worden. Niet zozeer om de boodschap, maar om het metrum — om het boze en botsende dat ervan uitgaat.
Ik verwacht niet dat Marsmans gedicht klassiek wordt. Dat geeft op zich niks. Een gedicht dat zich aan het behaagzieke onttrekt, heeft ook zijn charmes. Al ben ik er nog steeds niet uit of Marsman dat expres doet, of per ongeluk. Of zou ze juist extra gezwoegd hebben op het ritme? Dan is er ergens iets fout gegaan.
Talent heeft Marsman in elk geval genoeg, dat heeft ze eerder bewezen. Nu ze Dichter des Vaderlands is, kan ze dat op een groot podium gaan bewijzen. Ik wens haar veel zichtbaarheid en minder gehakkel dan haar voorganger.
Geef een reactie