De Nieuwe Contrabas podcast heeft een kleine zomerstop. Maar het lezen gaat door, in de rubriek Zomerlezen. Uiteraard is dit ook het moment om de podcast te bingen en je te abonneren, via deze link >>

Wie?

Boudewijn Maria Ignatius Büch (1948-2002) was een schrijver, maar vooral een bekend tv-presentator en aarts-fantast. Dat laatste bedoel ik overigens als een compliment. Zijn literaire werk heeft het meest weg van een kindertekening: heel veel mensen zeggen dat het mooi is; de nauwkeurige lezer ziet een haastig in elkaar geflanst geheel. Büch is populair bij verzamelaars van bijzondere edities, zoals bekend mensen die nooit iets lezen.

Guus Bauer (1959) is alomtegenwoordig. En net als Büch een aarts-fantast. In zijn lange loopbaan als auteur, uitgever en literair journalist deed hij van alles; hij beweert overigens graag, en met verve, dat hij nog veel meer deed. De wegen van Büch en Bauer hebben elkaar meerdere malen gekruist: Bauer gaf de eerste versie van De kleine blonde dood uit en schreef veel over de inmiddels twintig jaar geleden overleden BMIB.

Wat?

Ik, Boudewijn Büch, een roman van Guus Buddy Bauer, is het logische gevolg van die kruisende wegen. In het boek is Bauer de buddy die Büch opnieuw een stem geeft. Twintig jaar na zijn dood waart de heilige geest die Boudewijn ooit was over de aarde en geeft commentaar op alles wat hij tegenkomt – van smartphones en genderkwesties tot de literaire wereld: niets laat Büch onbecommentarieerd. Het vreemde is: de schrijver lijkt wel slimmer dan hij bij leven was. Misschien kunnen we dit op het conto van Bauer bijschrijven. Zo stuitend dom als Boudewijn Büch kon zijn, zijn domheden bovendien debiterend in dat schrapende Hollands van hem, is de BüchVanBauer niet. Je zou bijna sympathie krijgen voor deze twintig jaar aan gene zijde verkerende.

Ik citeer de uitgeverijsite:

In Ik, Boudewijn Büch spreekt de verteller zich zonder voorbehoud uit over onder meer zijn reisprogramma’s en ander grensoverschrijdend gedrag; over familie en nalatenschappen, al dan niet literair; androgyne types en genderneutraliteit; over familie, zwervers, snobs, cultuurbarbaren, recensenten, (internet)uitgevers, gemankeerde professoren en klokkenluiders; het verraad van Anne Frank; over complottheorieën en sensatiezucht; jeugdtaal en de tienertijd toen en nu; over De Nieuwe Meetlat Van Deze Tijd; (…) over allerlei soorten vogels en de zeven vinken; ja, ook weer over dat blonde, dode kind; over zijn eigen einde; over klassenverschillen; het koningshuis en ontmoetingen met Bekende Mensen; natuurlijk ook over liefde, de dood, dichters in de knop gebroken en verslaving als ‘artistieke expressie’; over boeken, films, rock & roll en een berg schrijvers.

Waarom?

Ik mag Bauer en daarom vind ik dit een leuk boek. Bauer is een auteur die anders dan Büch voor de literatuur leeft (en niet voor de aandacht). Hij haalt feit en fictie door elkaar, is nog ouderwets van schijn en wezen en maakt weinig verschil tussen ‘leven’ en ‘letteren’; zo lang dit tot mooie boeken leidt, bijvoorbeeld ter gelegenheid van een twintigste sterfdag, is het prima. In de woorden van Boudewijn Büch in Ik, Boudewijn Büch:

Ik wil het zelf eigenlijk net zo lief stilletjes voorbij laten gaan. Wat is nu helemaal twintig jaar op de eeuwigheid? Je telt toch pas mee als je minstens een paar Jahrhunderten achter de kiezen en in de botten hebt zitten. Een oudere jongen, de eerste aanwaaier in tijden – geeft niet, was nooit dol op bezoek – vraagt of ik het op prijs stel als ik weer wat leven ingeblazen krijg. Hij blijkt een voorvechter van mijn nagedachtenis, een verdediger ook van de fictie. Wil ik weten hoe er op mijn plotselinge vertrek is gereageerd, wat er precies met mijn verzameling is gebeurd, hoe de wereld nu in elkaar steekt? Waarom ook niet, was altijd een personage, in voor een rollenspel.

Dat is het spel dat Bauer speelt – en via Büch komen we vervolgens te weten hoe Bauer denkt over ‘hoe er op mijn plotselinge vertrek is gereageerd, wat er precies met mijn verzameling is gebeurd, hoe de wereld nu in elkaar steekt?’ Waarom ook niet? Een boek kan overal over gaan. Ook over de postume meningen van BMIB.

Eindoordeel

Ik, Boudewijn Büch is een elegante roman, met vaart geschreven; je hebt het boek zo uit en hebt meteen zin om het, voordat er opnieuw twintig jaar voorbij zijn, te herlezen. Wie is, na dit literaire steekspel, Guus Bauer? Misschien komen we daar in één van zijn volgende boeken achter.

Ik, Boudewijn Büch, In de Knipscheer, 2022, € 18,50