In een even opmerkelijk als new-speak-achtig persbericht gooit de Koninklijke Bibliotheek er een stuk of wat gemeenplaatsen tegenaan. Highlight:
We moeten ook kritisch naar onze eigen organisatie en collectie kijken. Ook wij hebben ongetwijfeld blinde vlekken, institutioneel, systemisch en/of historisch van aard. De BLM-beweging inspireert ons die reflectie niet langer uit te stellen. Voor racisme is geen plaats in onze samenleving, in onze organisatie en in onze collectie.
Dat er geen plaats is voor racisme in een samenleving en een organisatie lijkt me een open deur; dat er naar gekeken wordt, en dat men er kritisch op is, – wie zou daar tegen kunnen zijn – al lijkt het me in de over-keurige organisatie die de KB is nog een hele klus om iemand te vinden die een niet-correcte mening heeft.
Dat er blinde vlekken in de collectie zouden zitten lijkt me minder vanzelfsprekend, en iets waar de KB in principe geen oordeel over heeft te hebben. De missie van de KB is in dit verband helder:
De KB is de nationale bibliotheek van Nederland. Middeleeuwse handschriften, de eerste Donald Duck, het laatste boek van Saskia Noort: in onze magazijnen vind je alles wat in en over Nederland verschijnt. Dat komt neer op zo’n 7 miljoen publicaties. Die bewaren we goed, zodat ook onze achterkleinkinderen er nog plezier van kunnen hebben. (…)
Als medewerkers van een bibliotheek zich gaan bemoeien met de inhoud van boeken, dooft volgens mij in elk geval één licht. Het licht in de bibliotheek zelf. De KB moet publicaties bewaren, niet beoordelen. Als die publicaties meningen bevatten waar we nu niet meer achter kunnen staan, is het aan ons om dat te beoordelen. Niet aan de bibliotheek waarin we die boeken inzien. Kennis die langs ideologische lijnen wordt opgelegd is geen kennis, maar propaganda.
De KB is een verzamelplek, geen plek waar een ideologisch debat moet worden gevoerd. Juist in de hoeveelheid zeer verschillende boeken die er beschikbaar wordt gesteld voor studie en onderzoek ligt haar kracht. Bovendien: als mensen er het nieuwste boek van Saskia Noort mogen inzien, is het flauw om ze een echt incorrect boek te ontzeggen, of om er commentaar-vooraf aan toe te voegen.
Update: In een tweet van vandaag heeft de KB het over ontstane ophef en meldt, geen boeken te zullen gaan verwijderen. Dit lijkt me nogal wiedes. Boeken uit het depot verwijderen gaat in tegen de doelstelling van de KB. Maar de echte kwestie: het ideologisch bijlichten van bezoekers, daar gaat de KB niet op in.
Naar aanleiding van de onduidelijkheid die ons eerdere bericht heeft gecreëerd wil de KB graag het volgende glashelder maken:
— Koninklijke Bibliotheek (@KB_Nederland) June 15, 2020
Wij verwijderen geen boeken uit ons depot. Ook geen boeken die naar de maatstaven van vandaag als controversieel kunnen worden gezien. pic.twitter.com/Ql6JHPtJLz
Netto heeft de KB dus feitelijk niets medegedeeld.
Eens trouwens: de KB is er om te conserveren, niet om te bediscussiëren.