Jacques Anquetil en de eenzaamheid

Mensen met een (te) groot talent zijn eenzaam. Ze begeven zich op terrein waar niemand anders, of bijna niemand anders, kan komen. Misschien weten of beseffen ze dat niet, maar het is wel waar. Die eenzaamheid bepaalt en doordringt hun leven. Zelfs als ze altijd omringd zijn door andere mensen, staat die eenzaamheid als een muur tussen de getalenteerde en de rest van de wereld.

Topsporters, acteurs, kunstenaars, – als ze zich op een bepaald niveau begeven, valt de begroeiing weg en wordt het landschap kaal, de lucht ijl. En de wereld vindt dit niet gezellig. Eenzaamheid én een groot talent hebben is onverdraaglijk, behalve als de eenzame getalenteerde ‘een verhaal’ heeft en zich gemakkelijk laat bewonderen door de mensen die hem willen bewonderen. De eenzame getalenteerde moet af en toe op een gewoon mens lijken, anders is er niks aan.

Jacques Anquetil was bijzonder getalenteerd. En eenzaam. Zijn eenzaamheid uitte zich niet zozeer in zijn specialiteit, het tijdrijden, maar in zijn sfinxachtige levenshouding. Hij was veel minder geliefd dan de half-debiele Raymond Poulidor, een man die zijn leven lang heeft uitgebaat wat hij niet kon: de Tour de France winnen. Anquetil deed dat vijf keer. Ik herinner me hem helaas niet als renner, daarvoor ben ik te jong; maar ik zag hem in de jaren zeventig en tachtig wel eens op televisie als commentator voor de Franse televisie: dat gezicht, die ironische arrogantie… ik bewonderde hem zeer.

Of ik toen al zag dat hij eenzaam was? Dat weet ik niet. Maar ik moet het hebben gevoeld. Hij was, meer dan de meeste mensen die je ziet of ontmoet, een brok graniet. Een gladde steen. Een onbereikbaar land. Iemand die niet zozeer een mening heeft, maar een mening is. Hoezeer mensen ook hun best hebben gedaan om hem te kennen, hij was en bleef a riddle, wrapped in a mystery, inside an enigma . Zie de documentaire hieronder.

Paul Fournel schreef een prachtig boek over Anquetil, Anquetil alleen. Het is nu verschenen bij Oevers, in een vertaling van Benjo Maso. Een als roman vermonde biografie, of een als biografie vermomde roman. Als je het uit hebt, hou je van Anquetil, al weet je niet precies waarom. Want eenzame mensen zijn niet alleen eenzaam, ze zijn meestal ook onkenbaar.