J.K. Rowling kreeg te maken met een haatcampagne, omdat ze voor haar mening uitkwam. In Haarlem werd een antisemiet aangesteld als stadsdichter; gelukkig vertrok hij een paar dagen later op eigen initiatief – al probeerde hij zijn val nog in de schoenen van rechts te schuiven. Alsof antisemitisme plotseling links is geworden – wat een vrij apart idee zou zijn.

Uitgeverij Fisher geeft Monika Maron de zak omdat ze te rechts zou zijn en in Nederland wordt het werk van historicus Piet Emmer zonder argumentatie racistisch genoemd. Tot slot, en veel ernstiger: in een item over Nederlandse literatuur doet Onno Blom het stemmetje van Jan Wolkers na. En Wolkers, dat weten we inmiddels, is wel de grootste seksist die ooit onder de Nederlandse zon rondliep – ook al was hij nog zo links.

Gelukkig is er PEN Nederland, een organisatie die vierkant achter de vrijheid van meningsuiting staat en stelling neemt in deze kwesties niks doet en in augustus voor het laatst een bericht op de site zette. Over Svetlana Alexijevitsj die inmiddels opvang geniet in Duitsland (en dus niet in Nederland). PEN Nederland lijkt meer een slapende dwerg dan een organisatie die zich inzet voor het vrije woord. Of er wordt daar zo veel politiek bedreven dat er niets kan worden verricht. De diplomatie die zoekraakt in de eigen navel.

Ik heb vaak overwogen om lid te worden van PEN Nederland. Maar een organisatie die niks doet en nooit stelling neemt – waarom zou je daar lid van worden? Waar ben je dan lid van? Van de wegkijkers en de theedrinkers? Literatuur vraagt om engagement, betrokkenheid; niet om gratis gezanik vanuit de veilige bunker. PEN Nederland zou eigenlijk net zo goed opgeheven kunnen worden. Leve het vrije woord.