De Nieuwe Contrabas podcast heeft een kleine zomerstop. Maar het lezen gaat door, in de rubriek Zomerlezen. Uiteraard is dit ook het moment om de podcast te bingen en je te abonneren, via deze link >>

Wie?

Sam De Graeve (1970) is uitgever bij Borgerhoff & Lamberigts. Voordat hij tot deze taak geroepen werd, was hij hoofdredacteur van Humo en werkte hij bij Woestijnvis, een productiehuis. Een man van mixed media. Iets wat te merken is aan het uitgeefbeleid van Borgerhoff & Lamberigts, waar rijp en groen door elkaar heen verschijnen. En niet altijd tot op het bot geredigeerd. De vader uit zijn memoir Dag vader, is Jan De Graeve, kunstenaar.

Wat?

Als Jan De Graeve in het ziekenhuis wordt opgenomen, besluit zoon Sam een brief te schrijven. Om het eens van zich af te schrijven. Als kapstok voor zijn proza gebruikt hij een voettocht die de twee ooit maakten langs Hadrian’s Wall. Ik citeer de aanbiedingstekst:

Jan De Graeve maakte met zoon Sam een reis langs de 117 kilometer lange muur die keizer Hadrianus een slordige 1900 jaar geleden liet bouwen in Brittania. Een wandeltocht van een zeventiger en een veertiger, een vader en zijn zoon. Tijd zat om het te hebben over de liefde, het leven en de dood. Maar is alles gezegd bij thuiskomst? Sam vindt van niet. En schrijft zijn vader een brief, zoals Franz Kafka het hem voordeed. Die laatste durfde zijn brief niet opsturen en gaf hem aan zijn moeder, die hem ook niet overhandigde, hij werd pas jaren na het overlijden van vader en zoon gepubliceerd. Ook deze auteur durft de brief niet rechtstreeks te sturen en gaf hem aan zijn uitgever. Benieuwd of hij de geadresseerde bereikt.

Je meten met Kafka is riskant. Die schreef proza waar je je vingers aan snijdt. Sam De Graeve is geen Kafka, maar dat geeft niet. We zijn allemaal geen Kafka. Ik zou Sam De Graeve een sympathieke auteur willen noemen – en dat bedoel ik zeker niet ironisch. Dag vader, is een lief boek.

Waarom?

Toch heb ik wel iets te zeuren. De brief aan de vader van De Graeve is 138 bladzijden lang en komt betrekkelijk laat op gang. De eerste veertig tot vijftig bladzijden lijkt De Graeve naar een toon te zoeken. Hij gebruikt regelmatig van die opgeschroefde zinnen – ‘De blonde Schot Alex en zijn verrukkelijke vrouw Barbara (…)’ – en van die zinnen die je eigenlijk beter weg kunt strepen – ‘Een grasveld zo groot dat de gemiddelde koe er haar bed niet voor uit komt om het af te grazen.’ Kafka gaat na het lezen van deze zin bij die koe in bed liggen en probeert haar te troosten.

Na bladzijde 47 is dat namaakgeschrijf plotseling voorbij en schiet de tekst in de plooi. Daarom is mijn eindoordeel mild tot positief. Ach, als een strenge redacteur dit boek eens had ontdaan van alle jolijt, dan was het een klein meesterwerk geweest. Nu is het een sympathiek boek van iemand die goed kan schrijven maar misschien niet altijd de moeite neemt om dat ook te doen. Ik snap dat dit neerbuigend kan klinken. Toch is de literatuur een speelplaats waar het er ruw kan toegaan als een tekst niet helemaal klopt. Als je het zo bekijkt, ben ik mild.

Eindoordeel

Dag vader, is een intiem boek over een zoon en zijn vader. De zoon spaart zichzelf niet en beziet de vader, meer dan in zijn jeugd, met mildheid. Als vader kent de zoon het klappen van de zweep inmiddels ook – en hij beseft als alle vaders dat het niet meevalt. Een leuk cadeau, ook voor Vaderdag 2023.

Sam De Graeve, Dag vader, Borgerhoff & Lamberigts, 2022, € 22,95