De Nieuwe Contrabas podcast heeft een kleine zomerstop. Maar het lezen gaat door, in de rubriek Zomerlezen. Uiteraard is dit ook het moment om de podcast te bingen en je te abonneren, via deze link >>

Wie?

Ineke Maria Swanevelt is actrice. Ze speelde recentelijk in de serie naar de boeken over Hendrik Groen, de rol van Mevrouw Visser, voor de mensen die de serie kennen. Met Laatste lente, een memoir over de laatste maanden van het gezamenlijke leven dat ze met A.L. Snijders had, maakt zij haar debuut als auteur.

Wat?

Even in het heel kort. Snijders en Swanevelt beleefden een late liefde, inclusief huwelijk. Liefde tussen ouderen heeft iets romantisch. Daar zet Swanevelt flink op in. Het echtpaar gaat naar lezingen van Snijders, maakt wandelingen, ontvangt bezoek, drinkt wijn, probeert het huis op te ruimen en bedrijft de liefde (aan de lopende band). Een dagboek van de laatste twee maanden die ze samen doorbrachten – op zich een document dat van enig belang kan zijn. Ik citeer uit de flaptekst:

Ineke Swanevelt ontmoette schrijver A.L. Snijders (pseudoniem van Peter Müller) op 11 mei 2019. Zij vielen als een blok voor elkaar. Hun voorgeschiedenis was vergelijkbaar. Beiden hadden hun partner verloren na een lang huwelijksleven. Zij was 75, hij 81. In Laatste lente brengt Ineke Swanevelt verslag uit van haar twee gelukkige jaren met de beroemde schrijver van zeer korte verhalen, zkv’s. Een dagverslag noemt ze het. Hun laatste twee maanden komen in alle openheid aan bod. Tot aan de enorme schok van A.L. Snijders’ plotselinge dood, in het harnas. Op 7 juni 2021 kreeg hij een hartstilstand terwijl hij een verhaal aan het tikken was.

Waarom?

Het dagboek heeft weinig literaire pretentie. Swanevelt noteert wat het echtpaar doet; het is een kalm maar toch gevuld leven in het oosten des lands. Snijders is inmiddels een beroemde knuffelschrijver geworden, die regelmatig moet opdraven in het literaire circuit. Een persoonlijke noot: ik vond de ijdelheid van Snijders de afgelopen tien jaar bijna niet te verdragen. Je zag iemand bezig die zó enorm vervuld was van zijn eigen goedheid dat je het hoofd alleen nog maar kon afwenden.

Dit boek had dit beeld bij kunnen stellen. Wat het niet heeft gedaan. Swanevelt is niet veel minder ijdel dan Snijders. En dat is jammer. Want nogmaals: het gegeven, een dagboek over de twee laatste maanden samen, is niet oninteressant. Al moet je dan wel kunnen schrijven.

Wat echt voor plaatsvervangende schaamte zorgt, is de manier waarop Swanevelt het seksleven van het echtpaar in de openbaarheid brengt. Ze wil laten merken dat er tussen de lakens nog best veel gebeurt. En ik vind dat op zichzelf grappig, lief, et cetera. Mij hoor je niet zeggen dat bejaarden daar mee moeten ophouden, integendeel: ik hoop ooit een bejaarde te zijn die nog flink zijn mannetje staat.

Maar! Swanevelt beschrijft het seksleven in die laatste twee maanden niet, ze probeert het aan te duiden. Elke keer als er hanky panky is geweest in de achterhoek, elke keer als Snijders even is gestopt met eindeloos vertellen om met haar in de ruisende beken van het orgastische samenzijn te zwemmen, schrijft Swanevelt: KGB. Dit is een afkorting voor: Klaargekomen in Bed. Ik kan de afkorting KGB nu nooit meer in verband brengen met de voormalige geheime dienst van de Sovjet-Unie.

Eindoordeel

Elke auteur verdient een leuke weduwe/weduwnaar die een mooi boek schrijft over de laatste maanden van hun leven. Ineke Maria Swanevelt is niet de ideale auteur van zo’n boek. Voor de Snijderskunde heeft Laatste lente zeker enige waarde. Voor de liefhebber van literatuur minder.

Ineke Maria Swanevelt, Laatste lente, met Peter Müller/A.L. Snijders, AFDH, 2022, € 19,50